Specjalny, jubileuszowy zeszyt „Nowego Prometeusza” na 30 lecie Studium Europy Wschodniej UW – 1990-2020

Drodzy Czytelnicy, w wasze ręce oddajemy piętnasty zeszyt Nowego Prometeusza. Jest to zeszyt specjalny, wydany z okazji jubileuszu 30-lecia Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, w ramach serii „30 tomów na 30-lecie SEW UW”. Na niniejszy tom składają się teksty publikowane na łamach Nowego Prometeusza w ciągu 10 lat jego istnienia – 2010-2020.

PEŁEN  ZESZYT W PDF

Porozumienie Białowieskie 28 lat później. Uczestnicy i obserwatorzy//Беловежское соглаше- ние 28 лет спустя. Участники и наблюдате ли – Specjalna dyskusja//Специальная дискуссия:

spisał Denys Kutsenko

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss. 11-38]

Dyskusja odbyła się 29 czerwca 2019 r., w ramach 16 dorocznej Warsaw East European Conference 2019 “The Post-Soviet Space Three Decades Later. Time of Troubles or Triumph?”, zorganizowanej przez Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Rolę moderatora pełnił dyr. Jan Malicki

Дискуссия состоялaсь 29 июня 2019 года в рамках 16-й ежегодной конференции Warsaw East European Conference 2019 года «Постсоветское пространство три десятилетия спустя. Смутное время или триумф?», организованной Центром Исследования Восточной Европы Варшавского университета. Mодератором был директор Ян Малицкий.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Koncepcja klinów geopolitycznych i system ich funkcjonowania na przykładzie Rosji

Egidijus Motieka

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.39-72]

Rozpoczęta przez Rosję agresywna polityka oparta na bezpośredniej sile militarnej, była przez jej sąsiadów, Gruzję i Ukrainę, najczęściej określana jako „agresja”, „kontynuacja polityki imperialnej”, „chęć powrotu do dawnej świetności ZSRR”, „próby utrzymania obronnej i życiowej przestrzeni WNP” itd. Ze wszystkim tym pozostaje się zgodzić. Jednakże, na ile systemowo zaplanowany jest rozwój rosyjskiej przestrzeni geopolitycznej i terytorialnej? Czy jest to rzeczywiście rozwój, czy po prostu desperacka próba zahamowania postępującego procesu rozpadu WNP, który powodują impas ideologiczny (połączenie wartości sowieckich z zasadami funkcjonowania sterowanego kapitalizmu), pustka kulturowa oraz rozrośnięte eurazjatyckie ambicje geopolityczne, które wynikają z przyznanej sobie roli przywódcy panslawistycznego świata?

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Wspólna przeszłość pisana osobno. Mit Wielkiego Zwycięstwa w telewizji białoruskiej i rosyjskiej w latach 2017-2018

Stefaniya Kavaleuskaya

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.95-108]

Wielkie zwycięstwo w II wojnie światowej jest kluczowym elementem ideologicznej narracji na Białorusi oraz w Rosji. Związek Sowiecki, który „samodzielnie, wysiłkiem prostych ludzi” pokonał faszystowskie Niemcy – to bardzo silna i często stosowana figura ideowa zarówno w przemówieniach polityków jak i przekazie medialnym. Rosja i Białoruś w relacjach bilateralnych również odwołują się do wspólnej spuścizny sowieckiej, do idei braterstwa narodów oraz jedności drogi historycznej. W ostatnich latach można zaobserwować pogorszenie relacji dwóch krajów, jednak czy spór polityczny wpływa na tworzenie narracji ideologicznej? Próbą odpowiedzi na powyższe pytanie będzie skonfrontowanie przekazów medialnych, dotyczących mitu Wielkiego Zwycięstwa w telewizji państwowej białoruskiej oraz rosyjskiej z roku 2017 oraz 2018.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Издание наследия Мустафы Чокаева и вопросы прометейского движения

Салават Исхаков

[текст первоначально опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss. 110-136]

Первая половина ХХ века занимает особое место в истории Евразии. Неослабевающий общественный и научный интерес вызывают социально-политические и этнополитические процессы особенно в Центральной Азии и на Кавказе. Происходившие здесь преобразования, метаморфозы, конфликты имели свою специфику в условиях краха Российской империи, революции, гражданской войны, борьбы различных сил за власть, — все это изучено в историографии недостаточно, в результате чего сложилось немало искаженных интерпретаций исторических фактов и политических деятелей, включая тех, кто затем участвовал в прометейском движении, целью которого было достижение независимости нерусских народов в СССР.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF

Europa Środkowo-Wschodnia w pułapce nieefektywnych „reguł gry”? Rozważania nad mechanizmami typowymi dla procesu normatywnej regulacji i ich wpływem na rozwój gospodarczy regionu

Łukasz Kutyło

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.73-94]

Choć w krajach Europy Środkowo-Wschodniej od trzech dekad dokonują się głębokie przeobrażenia polityczne i gospodarcze, to region ten dalej pozostaje słabiej rozwinięty od Europy Zachodniej, a szansa na to, by w przyszłości zniknął ów rozdźwięk między dwiema częściami kontynentu, wydaje się niepewna. Jeśli przyjmiemy, że jednym z czynników, który zwłaszcza w dłuższej perspektywie ma wpływ na rozwój gospodarczy i być może w części odpowiada za ten obserwowany wciąż rozdźwięk, jest odpowiedni sposób organizacji zbiorowości, to próba odpowiedzi na pytanie o zapóźnienie gospodarcze Europy Środkowo-Wschodniej kieruje naszą uwagę na tę właśnie problematykę.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Utracone nadzieje: azerbejdżańska prometejska emigracja a II wojna światowa

Shahla Kazimova

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.137-148]

Jednym z ciekawych i zarazem budzącym emocje w historii azerbejdżańskiej politycznej emigracji jest okres drugiej połowy lat 30., nacechowany aktywnością w relacjach z Niemcami. Dla wielu współczesnych mieszkańców Azerbejdżanu sam fakt nawiązania stosunków azerbejdżańskich polityków z III Rzeszą, państwem, przeciwko któremu walczyli ich dziadkowie w szeregach Armii Czerwonej, może budzić niezrozumienie. Użyto tu wyrazu „może”, gdyż wiedza na ten temat jest w społeczeństwie azerbejdżańskim znikoma. Deficyt publikacji omawiających te relacje pozostawia wiele aspektów w cieniu domysłów i nadinterpretacji.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF

Репрессированные и расстрелянные поляки в советском Азербайджане

Насиман Ягублу

[текст первоначально опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss. 149-159]

В конце XIX – начале ХХ века на Кавказе проживало большое количество поляков, которые также оставили свой след в истории Азербайджана. Построенные ими в Баку архитектурные здания, сохраняются и по сей день. В годы Азербайджанской Демократической Республики в 1918-1920 гг. поляки принимали активное участие в государственном управлении. В 1920 году Советская Россия совместно с местными большевиками захватили власть в Азербайджане. Большевики, наряду с патриотическими сынами Азербайджана, брали в плен и подвергали расстрелам и поляков. Жертвами репрессий в 1920-х годах преимущественно были поляки, которые работали в государственных и политических учреждениях Азербайджана. В последующие годы, стали преследоваться поляки, работающих и в других сферах.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF

Прометейские проблемы к началу Второй мировой войны: взгляд германского дипломата Ф. фон Папена

Салават Исхаков

[текст первоначально опубликован в: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss. 161-176]

В научной литературе, посвященной прометейскому движению, заметно сильное влияние современных межгосударственных отношений, различных идеологий, а также внутренней ситуации, особенно в сфере межнациональных и межконфессиональных отношений. Прометейское движение, как показывает современная историография, по-разному трактуется историками из ряда стран. Например, на взгляд Г. Мамулиа (Франция), это движение, с одной стороны, на основе координации всех нерусских эмигрантских антибольшевистских организаций имело своей целью воспрепятствовать внешнеполитической экспансии Кремля, с другой — это было движение всех без исключения народов, угнетаемых Россией.

ПОЛНЫЙ ТЕКСТ СТАТЬИ В PDF

Wykorzystanie publikacji naukowej w dyplomacji publicznej. Przykład albumu poświęconego emigracji gruzińskiej w II Rzeczypospolitej

Dariusz Maciak

[niniejszy tekst pierwotnie opublikowany został w: 
"Nowy Prometeusz" nr 13 i 14, listopad 2019, ss.177-180]

W odstępie czterech lat w trzech językach – polskim, angielskim i gruzińskim – ukazały się trzy edycje książki autorstwa Davida Kolbai Pod skrzydłami Rzeczypospolitej. Emigracja gruzińska w Polsce 1921-1939. Autor jest Kierownikiem Seminarium Kaukaskiego Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Omawiane publikacje to w istocie imponujące szatą edytorską albumy zdjęć ukazujących życie emigracji gruzińskiej w II Rzeczypospolitej. Ich treść w skrócie prezentuję na końcu niniejszego opracowania. Pierwsza wersja książki opublikowana została w 2015 r. w języku polskim staraniem Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Promocja książki odbyła się 8 grudnia 2015 roku na Uniwersytecie Warszawskim w sali Narożnej Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich w obecności Ambasadora Gruzji w Rzeczypospolitej Polskiej Nikoloza Nikolozishviliego, oraz profesora Vladimera Papawy, Rektora Państwowego Uniwersytetu im. Iwane Dżawachiszwili Tbilisi.

PEŁEN TEKST ARTYKUŁU W PDF